در پنل تخصصی « نوآوری در پرداخت‌ها با هوش مصنوعی و بلاکچین»، کارشناسان با تأکید بر نقش هوش مصنوعی، بلاک‌چین و ریال دیجیتال، آینده صنعت پرداخت را در گذار از ساختارهای متمرکز به سمت سیستم‌های هوشمند و غیرمتمرکز ترسیم کردند.

به گزارش ستاد خبری اینوتکس 2025، در دومین هوایش ملی هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، پنلی با عنوان نوآوری در پرداخت‌ها با هوش مصنوعی و بلاکچین با حضور مهران محرمیان، مشاور ریاست کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی، احمد پیشگاه‌زاده، مدیرعامل پرداخت الکترونیک سپهر و رئیس کمیسیون صنعت پرداخت نصر، مجید عبدالله‌زاده عضو هیات علمی گروه مکانیک واحد فناوری پردیس و فرهاد اینالویی عضو هیات مدیره هلدینگ فناوری بانک گردشگری برگزار شد.

مجید عبدالله‌زاده، عضو هیأت علمی گروه مکانیک واحد علوم و فناوری پردیس در پنل تخصصی «نوآوری در پرداخت‌ها» اظهار کرد: در چند سال اخیر، هوش مصنوعی به یکی از ترندهای مهم در سطح جهانی تبدیل شده و در ایران نیز توجه قابل‌توجهی به این حوزه صورت گرفته است. یکی از نخستین حوزه‌هایی که تحت تأثیر این فناوری قرار گرفته، حوزه پرداخت‌هاست. این حوزه، به‌دلیل ماهیت فناورانه و نیاز به سرعت، از جمله نخستین بخش‌هایی است که در آینده دچار تحول اساسی می‌شود.

مهران محرمیان، مشاور ریاست کل بانک مرکزی نیز در این پنل گفت: ما در صنعت پرداخت، شاهد پیشرفت‌های قابل توجهی بوده‌ایم که نتایج آن در قالب گزارش‌های بین‌المللی منتشر شده و ایران را در زمره کشورهای برتر جهان در حوزه پرداخت‌های آنلاین قرار داده است. این موفقیت به این معنا نیست که مسیر نوآوری در این حوزه به پایان رسیده است.

وی افزود: یکی از پروژه‌های مهم پیش‌رو، «ریال دیجیتال» است که مبتنی بر فناوری بلاک‌چین طراحی شده و قصد دارد کارکرد اسکناس فیزیکی را بازآفرینی کند، بدون آنکه جنبه فیزیکی داشته باشد. اکنون در مراحل ابتدایی این پروژه هستیم و پیش‌بینی می‌کنیم نخستین «کیف پول اوپن‌لوپ» برای اسکناس دیجیتال طراحی و عرضه شود.

محرمیان با اشاره به پرداخت در شبکه‌های اجتماعی گفت: هم‌اکنون پرداخت در شبکه‌های اجتماعی، مانند «بله»، وجود دارد اما این امکان می‌تواند به شکلی گسترده‌تر و فراگیرتر توسعه یابد.

پیشگاه‌زاده، رییس کمیسیون صنعت پرداخت نصر نیز در این پنل با تأکید بر نقش فناوری‌های نوین بیان کرد: صنعت پرداخت به‌زودی با فناوری‌های هوش مصنوعی و بلاک‌چین به‌طور کامل پیوند خواهد خورد. در حال حاضر، شرکت‌های استارتاپی متعددی وارد این حوزه شده‌اند و لازم است زیرساخت‌های لازم، به‌ویژه مراکز داده و دیتاسنترهای مرتبط با هوش مصنوعی، توسعه یابند. حاکمیت باید از این روند حمایت کند، اما این حمایت باید هدفمند و در قالب مراکز مشخص و ساختارمند صورت گیرد.

وی ادامه داد: در زمینه شبکه‌های اینترنت اشیاء (IoT) نیز با مشکل نبود شبکه یکپارچه مواجه هستیم. همچنین، با افزایش تعاملات دیجیتالی مبتنی بر اشیاء، مسائلی نظیر ابزار دیجیتال نیز در حال ظهور هستند.

پیشگاه‌زاده با اشاره به لزوم ایجاد شبکه یکپارچه زیرساخت اینترنت اشیا گفت: توسعه شبکه‌های نسل پنجم (5G) بسیار پرهزینه است، اما تجهیزات مرتبط با IoT هزینه به‌مراتب کمتری دارند. در حال حاضر، به یک شبکه متمرکز برای اینترنت اشیاء نیاز داریم و حاکمیت باید در این زمینه ورود جدی و راهبردی داشته باشد. همچنین موضوع «رگولاتوری» و «تنظیم‌گری» در این حوزه باید مورد توجه قرار گیرد. البته این تنظیم‌گری نباید بیش از اندازه از سوی حاکمیت اعمال شود، بلکه باید از دل فعالان این صنعت شکل بگیرد تا اثربخشی بیشتری داشته باشد.

فرهاد اینالویی، مدیر هلدینگ فناوری بانک گردشگری گفت: هر سیستمی ممکن است دچار اختلال یا توقف شود، اما این سؤال مطرح می‌شود که چرا در برخی شرایط، ما امکان تعامل یا صحبت نداریم؟ این موضوع به تفاوت سیستم‌های متمرکز و غیرمتمرکز برمی‌گردد.

وی ادامه داد: در سیستم‌های متمرکز، اگر یک بخش از سیستم از کار بیفتد—مثلاً یک مسئول در سطح بالا در دسترس نباشد—تمام ساختار متوقف می‌شود. اما در بلاک‌چین، از تمام توان شبکه استفاده می‌شود. این فناوری خاصیت‌هایی مانند شفافیت، امنیت و کارایی را به همراه دارد.

اینالویی با اشاره به کاربرد بلک‌چین گفت: ابتدا ببینیم بلاک‌چین چرا به وجود آمده و چه نیازهایی را پاسخ می‌دهد. بلاک‌چین با کمک هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از چالش‌ها را حل کند—هرچند خود هوش مصنوعی نیز مشکلاتی دارد، اما وقتی با بلاک‌چین ترکیب می‌شود، قدرت بالایی برای رفع مشکلات سیستم‌های پیچیده پیدا می‌کند.

وی با نقدی بر سیستم‌های متمرکز گفت: در سیستم متمرکز، اگر یک فرد کلیدی غیرفعال شود، کل فرآیند مختل می‌شود. اما در سیستم‌های غیرمتمرکز، این وابستگی وجود ندارد.

اینالویی تصریح کرد: ما در بسیاری از بخش‌ها هنوز بسیار متمرکز عمل می‌کنیم. در حالی که سیستم‌های غیرمتمرکز این امکان را می‌دهند که حتی در لحظه، اطلاعات تراکنش‌ها را پردازش کرده، تحلیل کنیم و حتی خدماتی مثل وام را سریع‌تر و شفاف‌تر ارائه دهیم. من به خودم اجازه می‌دهم، به عنوان کسی که با چندین مدیر در حوزه سیستم‌های متمرکز همکاری داشته‌ام، بگویم که وقت آن رسیده این ساختارهای سنتی به چالش کشیده شوند.