Previous Next

سهیلا خردمندنیا در ابتدا گفتگوی قانون‌گذاری هوش مصنوعی به رویکردهای تنظیم‌گری اشاره نمود و بیان داشت: تنظیم‌گری و قانون‌گذاری برای دسترسی به هوش مصنوعی قدرتمند، اخلاقی و قانونمند از طریق ایجاد زیرساخت‌های مستحکم، پایداری حداکثری سامانه‌ها و مدیریت مخاطرات احتمالی با دو رویکردهای توسعه‌محور و کنترل‌محور صورت می‌پذیرد.
وی ادامه داد: در رویکردهای توسعه‌محور پس از فرصت رشد دادن به فناوری و رسیدن به بلوغ نسبی با تصویب قانون از کاهش تمایل سرمایه‌گذاری در این حوزه و توسعه هوش مصنوعی جلوگیری می‌کند.
مدیرگروه فناوری‌های نوین مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در رویکردهای کنترل محور، ماهیت هوش مصنوعی با سایر فناوری‌های شناختی به‌شدت متفاوت است، اظهار داشت: هوش مصنوعی مربوط به یک حوزه، بخش و دامنه خاص نیست و زمینهٔ توسعهٔ ایمن آن در کشورها فراهم شده است درحالی‌که در کشورها صرفاً توجه به این حوزه را به نگاه‌های توصیه‌آمیز و دستورالعمل‌ها کفایت نمی‌کردند و از سال ۲۰۲۲ به سمت ایجاد تعهدات و تکالیف قانونی حرکت کرده است.
خردمندنیابا اظهار اینکه پیشروترین کشورها در تصویب و اجرای قانون ایالات متحده، چین و اتحادیه اروپا هستند، متذکر شد: قانون‌گذاری هوش مصنوعی به‌شدت به ساختار حکمرانی و ویژگی‌های اجتماعی جوامع وابسته است و کشورها هرچند می‌توانند درس‌آموخته باشند؛ اما تجربهٔ منحصربه‌فرد خودشان و قانون منحصربه‌فردشان را خواهند داشت.
وی توضیح داد: ۳۲ کشور در سال ۲۰۲۴ قوانین را تصویب و اجرا، ۲۹ کشور در مرحله تصویب مقررات و ۵۳ کشور زمینه قانون‌نویسی و مقدمه‌نویسی را فراهم کرده و بااین‌وجود در ۸۱ کشور هنوز اقدام خاصی انجام نشده است.
وی با بیان اینکه قانون‌گذاری و تنظیم‌گری مستلزم انسجام و هماهنگی همهٔ بازیگران این عرصه است، گفت: قانون هوش مصنوعی باید اصول و ارزش‌های اخلاقی و عرفی جوامع را رعایت کرده و منطبق با چارچوب قوانین و مقررات کشور توسعه پیدا کند.
رضا تقی‌پور انوری دربارۀ روند ورود هوش مصنوعی به حکمرانی گفت: فراکسیون هوش مصنوعی در مجلس شورای اسلامی در دوره یازدهم از آبان‌ماه ۱۴۰۱ فعالیتش را با فرهنگ‌سازی و تشریح مباحث شروع کرد و طی چهارنشستی که با همت مرکز پژوهش‌های مجلس برگزار شد سرفصل‌های حکمرانی استخراج شد.
وی افزود: حوزه حکمرانی با تکیه‌بر رویکرد توسعه‌محور و مبتنی بر چارچوب نظری، تهاجم مفهومی مشخص از ورود محصولات خارجی بدون چارچوب و قیدوبند به بازارها را جلوگیری می‌کند. در این رویکرد اولویت حکمرانی قانون‌گذاری نیست؛ بلکه اولویت در سیاست و تدوین برنامه راهبردی است.
رئیس فراکسیون هوش مصنوعی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه قانون برنامهٔ هفتم با پیشنهاد فراکسیون در دولت برای شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و توسعه دانش و فناوری هوش مصنوعی در کشور ثبت و تصویب شد، توضیح داد: مرکز ملی فضای مجازی با همکاری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سایر نهادهای ذی‌ربط ظرف شش ماه از شروع قانون برنامهٔ هفتم (برنامهٔ ملی هوش مصنوعی)، موظف به ایجاد فرصت‌ها و زمینه‌ها برای سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی است.
محمدرضا قاسمی دربارۀ مسیرهای آتی و تنظیم‌گری هوش مصنوعی در سطح جهانی گفت: طبق رهنمود مقام معظم رهبری در ۲۴ آبان ۱۴۰۰ «ایران در این زمینه عقب است و باید جزو ده کشور برتر قرار بگیرید؛ چراکه این فناوری در اداره آیندۀ دنیا نقش خواهد داشت.»
وی افزود: تلاش در مسئلهٔ توسعه و کاربردهای هوش مصنوعی بسیار مقدماتی است و باید به سمت پیداکردن جایگاه هوش مصنوعی در نظام‌های آموزشی، سلامت، نظامی، سیاسی و اقتصادی از طریق احصاء امتیاز و شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها گام برداشت.
دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه مطرح کرد: در سند ملی هوش مصنوعی کشور هنوز خلأهایی وجود دارد که به‌درستی تبیین نشده و نیازمند مشارکت حکمرانی با شرکت‌های خصوصی و نخبگان، تبدیل‌شدن به گفتمان و مشخص‌کردن الگوی صحیح است.
سیدمحمد رضوی‌زاده، رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه بیان داشت: در سی‌سال گذشته با مطرح‌شدن شبکه عصبی مصنوعی، چالش‌هایی از قبیل انتقال حجم داده‌ها، نبود زیرساخت پژوهشی و الگویتم‌ها منجر به خروجی‌ها مترقبه و انفجار داده‌ها و زیادشدن ظرفیت‌ها و توانمند شدن الگوریتم شد و موضوع یادگیری ژرف عمیق و سیاست‌گذاری برای نظم و میدان دادن به این مسئله شکل گرفت.
وی افزود: هوش مصنوعی ابزار عجیبی است که مانند شبکه‌های عصبی مصنوعی می‌تواند خطرناک، تهدیدآمیز و ازبین‌برنده شغل‌ها باشد و مسائلی برای نوجوانان، امنیت ملی و حریم خصوصی ایجاد خواهد کرد.
سیدمحمد محمدزاده ضیابری نیز در این نشست با نگاه دیگر به تعیین اولویت محورها در زمینه قانون‌گذاری مطرح کرد: ما در حکمرانی با سه‌گانهٔ حکمرانی بر هوش مصنوعی، حکمرانی با هوش مصنوعی و حکمرانی برای هوش مصنوعی مواجه هستیم و امروزه برای شرکت‌های فناور موضوع حکمرانی برای هوش مصنوعی از دو مورد دیگر مهم‌تر است.
دبیر کمیسیون هوش مصنوعی و علم داده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای افزود: قانون طرح دوام تصویب شده؛ ولی به‌خاطر نگاه موضوعی و عدم توجه به سایر بخش‌ها اجرایی نشده است. حوزۀ هوش مصنوعی سرعت تحولات بالایی دارد که با زمان‌گذاشتن در حوزه تنظیم‌گری ممکن است در این حوزه هوش مصنوعی منقضی و عقب‌تر از کشورهای دیگر عمل کند.
وی در آخر تصریح کرد: رویکرد اتحادیه اروپا در مورد مخاطرات هوش مصنوعی قانون‌گذاری نبوده؛ بلکه هشدار و آگاهی دادن و توجه به ملاحظات است.